Panel, Açık oturum, Bilgi şöleni, Sempozyum, Münazara, Forum nedir? Kuralları ve özellikleri nelerdir?

Sözlü Anlatım Türleri ve Özellikleri Nelerdir? Karşılaştırmalı tablosu:…

Sözlü anlatım biçimleri nelerdir? Panel, Açık oturum, Bilgi şöleni, Sempozyum, Münazara, Forum nedir? Kuralları ve özellikleri nelerdir?

Düşünce ve duyguların, başkalarına sözlü olarak bildirilmesine sözlü anlatım denir.

• Bir konuyu, sahip olduğumuz birikimi kullanarak bir plân çerçevesinde anlatmadır.
• Anlatılacak konu dinleyicileri ilgilendirmelidir.
• Anlatıcı konuyu detaylarıyla kavramış olmalıdır.
• Anlatılacaklar, bir plâna göre sıralanmalıdır.
• Dilin, açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir.
• İfadeler, duygu düşünce ve hayallerle zenginleştirilmelidir.
• Kelimelerin ses vurgu ve tonlamalarına uyulmalıdır ve buna dikkat edilmelidir.

Sözlü anlatım türleri:

Herhangi bir konu veya araştırma sonucu elde edilen bilgilerin belli bir çalışma sonucu bir araya getirilerek belirli bir dinleyici kitlesine aktarılmasına sunum denir. Her konuda sunum yapılabilir

Sunumda dil sade ve göndergesel işlevdedir.

Sunum konusu güncel olmalı ve değişik kaynaklardan bilgi toplanılmalıdır.

• Sunumda gereksiz konuşmalar yapılmamalı ve konu saptırılmamalıdır.
• Sunucu kelimeleri düzgün telaffuz etmeli ve kelimeleri atlamamalı.
• Sunucu rahat ve işitilebilir bir ses tonuyla konuşmalıdır.
• Sunumda verilen bilgiler tutarlı ve kesin olmalıdır.
• Sunucu jest ve mimiklerini kullanmalıdır.
• Sunucu dış görünüş olarak düzgün bir görüntü çizmelidir.
• Sunumda teknolojik araçlardan faydalanılabilir.
• Sunumda konuyu pekiştirmek ve konuya destek olmak için slayttan faydalanılabilir. Konuşmalar ve slaytlar birbirini destekler nitelikte olmalıdır.
• Sunucu katılımcılarla göz temasında bulunmalıdır.
• Sunumda verilecek bilgi dinleyici kitlesinin kültür seviyesine uygun olmalıdır.
• Sunucu anlattığı konuda sadece elindeki kaynaklara bağlı kalmamalı ve kendinden bir şeylerde ekleyebilir.

• Sunumun belli bir süre içinde yapılacağı unutulmamalı
• Sunumun yapılacağı yer önceden görülmeli
• Birkaç izleyiciyle prova yapılmalı
• Süreye uygun bir planlama yapılmalı
• Konuşma metni küçük kartlara yazılmalı
• Sunumda kullanılacak teknik donanım kontrol edilmeli
• Sunum yapılacağı konu ile ilgili çalışmalar yapılıp konuya iyi hazırlanmalı
• Kılık kıyafetin temiz, derli toplu ve ciddi olmalı
• Sunumun yapılacağı kitlenin bilgi ve ilgi düzeyine göre hazırlık yapılmalı
• Sunumu yapan kişi sakin ve kendinden emin olmalıdır.
• Sunumdan önce yapılan bu hazırlıklardan sonra sunum esnasında yapılması gerekli olan ve yapılmaması gereken bazı davranışlar vardır.

• Sunumda anlatılanlar sunumun amacına ulaşabilmesi için bir ana düşünce etrafında özetlenmelidir.
• Dinleyicilere sunum sonunda teşekkür edilmeli, dinledikleri konu ile ilgili soru sorabilecekleri kendilerine söylenmelidir.
• Düşünceyi değiştirme amacı taşıyan bir sunumdan sonra izleyicileri harekete geçirebilecek çağrılar yapılabilir.
• Sorulan sorulara dinleyiciyle tartışmaya girmeden doyurucu cevaplar verilmeli, konu dışında bir soruyla karşılaşıldığında soruyu soran izleyiciler kibarca uyarılmalıdır.
• Sunumu yapan kişi, sunumun bittiğini belirttikten sonra dinleyicilerin soru sorabileceğini hesaba katarak salonu en son terk etmelidir.

Sunum konusu test soruları için tıklayın.

İki karşıt düşünceye sahip kişilerin birbirlerinin düşüncesini duygu ve kanılarını değiştirmek için tez ve anti tez ile desteklenen konuşma biçimine tartışma denir. Tartışmadan maksat ortaya atılmış bulunan konunun doğru yönlerini, isabetli yaklaşımları, zayıf ve noksan olan fikirlerden ayıklayarak çıkarmaktır.
Tartışmanın belli bir konusu yoktur. Toplumu yakından ilgilendiren hemen her konuda tartışma yapılabilir. Önemli olan tartışan kişilerin konu hakkında bilgi sahibi olmasıdır.
Fikirlerin güzelce sunulabildiği ve medenice dinlenebildiği ortamlar fikir alış verişlerinin en verimli yapılabildiği ortamlardır. Tartışmaya müsait olmayan ortamlarda fikirler doğmaz ve insanlar birbirlerine karşı kapalı kalırlar.

• Eski adıyla münakaşa da denir.
• İki tarafın birbirlerinin düşüncelerini çürütme amacına dayalıdır.
• Sonuca varma, gerçeğe ulaşma amacıyla yapılmalıdır.
• Bir düşünce başka bir düşünceyle çürütülmelidir.
• Tartışma konusu önceden belirlenmeli ve taraflara bildirilmelidir.
• Dil göndergesel işlevdedir
• Savunulan düşünceler tutarlı bilimsel ve kanıtlanabilir olmalıdır.
• Tartışmayı yönetecek bir başkan olmalıdır.
• Tartışma başkanı her iki tarafa eşit miktarda süre vermelidir.
• Tartışmada ön yargılı olunmamalı ve duygusal davranılmamalıdır.
• Konuşmacı sabırla dinlenmeli ve sözü kesilmemelidir.
• Savulun düşünce doğru ve verilen örnekler tutarlı olmalıdır.
• Tartışmada konu dışına çıkılmamalıdır.
• Verilen zamana uyulmalı ve iyi değerlendirilmelidir.
• Anlatım bozukluklarından kaçınılmalıdır.
• Tartışmada konu dışına çıkılmamalı ve konu dağıtılmamalı
• Tartışma münakaşa ile karıştırılmamalıdır ikisi arasındaki en büyük fark tartışmanın belirli kurallara göre yapılmasıdır.

Başlıca tartışma türleri şunlardır;
Açık Oturum
Panel
Forum
Münazara
Sempozyum (Bilgi Şöleni)

a. Panel:

Panel bir tartışma türüdür. Toplumu ilgilendiren bir konunun dinleyiciler önünde, sohbet havası içinde, uzmanları tarafından tartışıldığı konuşmalara panel denir. Panelde amaç, bir konuda karara varmaktan çok konuyu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, konuyla ilgili farklı görüş ve anlayışları ortaya koymaktır. Panelde de bir başkan bulunur. Konuşmacı sayısı 3 ile 6 arasında değişebilir. Konuşmacılar, uzmanı oldukları konunun ayrı birer yönünü ele alırlar. Konuşmacılar belirli zaman dilimlerinde (Genellikle 10-15 dakikalık süreler) konuşurlar. Konuşmalar, başkanın verdiği sıraya ve süreye göre yapılır. Konuşmacılar tartışma kurallarına göre ve başkanın yönetiminde birbirlerine soru sorabilirler.

Panel başkanının görevleri:
1. Konuyu ortaya koymak.
2. Konuşmacılara sırayla söz hakkı vermek.
3. Panelin sonunda konuyu derleyip toparlamak.
4. Şartlar uygunsa dinleyenlere söz hakkı vermek.
5. Konuşmacılara rahat bir ortam hazırlamak.

Panelin sonunda, başkan izin verirse dinleyiciler panel üyelerine soru sorabilirler.

Çıkmış sorularla Panel konulu video için tıklayın.

Örnek soru:

Türk Dili ve Edebiyatı 2 Testi 2 Soru 14

Türk Dili ve Edebiyatı 2 Testi 1 Soru 18

Forum: Panelin sonunda tartışmaya dinleyiciler de katılırsa o zaman panel forum şekline dönüşür.

b. Açık Oturum

Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun, bir başkan yönetiminde dinleyiciler önünde konuyla ilgili farklı düşüncelere sahip uzmanları tarafından tartışıldığı konuşmalara açık oturum denir. Açık oturum, büyük bir salonda dinleyiciler önünde yapılabileceği gibi stüdyoya davet edilen dinleyiciler önünde veya dinleyici grubu olmadan da radyoda ya da televizyonda yapılabilir. Konuşmacı sayısının 3 veya 5 kişi olarak tespit edildiği açık oturumlarda başkan önce konuyu açıklar, sonra konuşmacıları tanıtır ve kendi belirlediği sıraya göre söz verir. Konuşmacılar sırayla 2-3 tur konuşurlar. Başkanın konu hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Başkan, sırasıyla ve dönüşümlü olarak konuşmacılara sorular yöneltir, gerektiğinde kısa bir değerlendirme yapar. Tartışma boyunca tarafsız olmak, konuşmacılara verilen süreyi dengeli bir şekilde ayarlamak, tartışma kurallarının dışına çıkılmasını engellemek başkanın görevleri arasındadır.

Açık Oturum ile ilgili çıkmış sınav soruları videomuz için tıklayın.

– Açık oturumun süresi konuya göre ayarlanmalıdır.
– Açık oturumun amacı problemlere yeni bakış açıları getirmektir.
– Açık oturum ile panel özellikleri yönüyle birbirlerine çok benzerler. Hatta bazı Kitaplarda panel ile açık oturum aynı tartışma türü olarak verilir. Aralarındaki en belirgin fark üslup farkıdır. Açık oturumlardaki tartışmalar panellere göre daha hararetli geçer. Açık oturumda konuyla ilgili farklı fikirler tartışılırken panellerde bir konunun farklı özelliklerine değinilir.

Açıkoturum ile ilgili açık lise çıkmış sınav soru örnekleri için tıklayın(Soru 5-6-20)!

c. Sempozyum (Bilgi şöleni):

Bir konunun çeşitli yönleri üzerinde, aynı oturumda, konunun uzmanı farklı kişiler tarafından (çoğunlukla akademik konularda) yapılan seri konuşmalara bilgi şöleni (sempozyum) denir.

Bilgi şöleni, diğer konuşma türlerine göre daha ilmi ve ciddi bir sohbet havası içinde geçer. Konuşmacılar, konuyu kendi ilgi alanları açısından ele alırlar. Örneğin, Yunus Emre konulu bir bilgi şöleninde konuşmacılardan biri onun yaşadığı dönemdeki siyasi gelişmeleri ele alırken bir başkası Yunus Emre’nin şiirlerindeki insan sevgisinden bahsedebilir.

Bilgi şöleninde amaç, konuyu tartışmak değil, uzmanları tarafından olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirerek konuya ilgili yeni bakış açılarını ortaya koymak ve eğer varsa konuya dair sorunlarla ilgili çözüm yolları bulmaktır. Üyelerin konuşma süreleri genellikle 5 dakikadan az, 20 dakikadan çok olmaz.

Bilgi şöleni, konunun önemine ve uzunluğuna göre oturumlar halinde, ayrı salonlarda birkaç gün boyunca sürebilir. Oturumlardaki konuşmacıların sayısı 3 ile 6 arasında değişir. Bilgi şöleninde her oturum bir başkan tarafından yönetilir. Her farklı oturumda
başkan değişebilir. Konuşmaların sonunda oturum başkanı, konuyu özetleyip çıkan sonucu dinleyicilere aktarır. Yapılan tartışmalar ve alınan kararlar bilimsel değer taşıdığı için basılarak kamuoyuna duyurulur. Bu tartışma türünde diğer türlerde olduğu anlamda dinleyici bulunmaz. Bu türdeki dinleyiciler değişik oturumlarda söz alacak konuşmacılardan oluşur.

d. Münazara

Birer cümle halinde ifade edilen bir tezle antitezin, iki grup arasında bir hakem heyeti (jüri) huzurunda tartışıldığı konuşmalara münazara denir. Tartışmalarda yarışma kaygısı olmadığı halde, münazaralar birer fikir ve söz yarışmasıdır. Tartışmalar için geçerli olan kurallar, münazaralar için de geçerlidir. Bir başkan yönetiminde, jüri önünde yapılan münazarada gruplardaki konuşmacı sayısı 1 ile 4 arasında değişebilir. Her grup kendi grup sözcüsünü (veya başkanını) önceden belirler. Münazaranın uygulanış şekilleri arasında küçük farklılıklar olmakla birlikte grup sözcüleri sırasıyla gruptaki arkadaşları tanıtırlar ve konuyu hangi yönlerden ele alacaklarını belirtirler. Daha sonra grup üyeleri konuşmalarını yapar. Son olarak kendilerine değerlendirme yapmak için verilen 10–15 dakikalık görüşme süresinin ardından grup sözcüleri savunmalarını yaparak münazarayı bitirirler.

– 2 Jüri, konuşmacıların hazırlıklarını, savunmalarını ve konuşmadaki başarılarını göz önünde bulundurarak bir değerlendirme yapar ve galip tarafı belirler.
– Münazaralar genellikle sınıf ortamında yapılan tartışmalardır.
– Münazarada amaç inandırıcı olmaya çalışmak ve jüriyi etkilemektir. Bunun için tartışma sırasında karşı tarafın görüşleri iyice dinlenmeli, açıkları ve zayıf noktaları not almak suretiyle tespit edilip cevaplar ona göre verilmelidir.
– Münazara, öğrencilere araştırma, düşünme, yaratma, eleştirme yeteneği ve güzel konuşma becerisi kazandırması yanında; konuşmacılara güven duygusu vermesi ve kişiliklerini güçlendirmesi bakımından oldukça yararlı bir uygulamadır.

Açık Lise Türk Dili ve Edebiyatı Münazara Testi

e. Forum

Bir başkanın yönetiminde, toplumu ilgilendiren bir konuda, farklı gruplardan oluşan dinleyicilerin söz sırası alarak konuşma kuralları içerisinde yaptıkları tartışmalara forum denir.

Panel türünün özelliklerini bünyesinde bulundurur. Panelden farkı konuşmanın sonunda dinleyicilerin de tartışmaya katılıp fikirlerini beyan etmeleridir.

Başkan ilk olarak konuyu olumlu ve olumsuz yanlarıyla katılanlara açıklar. Dinleyiciler söz alarak kendi görüşlerini bildirirler. Foruma katılanların pek çoğu farklı görüşlerle konuşmaya katılacaklarından başkanın dikkatli olarak kargaşaya meydan vermemesi gerekir. Başkan, uzlaştırıcı ve toparlayıcı bir tavır sergilemelidir. Forumdan, sınıf içi çalışması olarak, sınıf ve okulca yapılacak işlerde alınacak kararlar hususunda yararlanılabilir. Forum, panelin devamında yapılacaksa başkan, panelin süresini bir saat; forumun süresini de yarım saat olarak sınırlayabilir. Bu durumda, panelden sonra forum yapılacağı konuşmalara başlanmadan duyurulmalıdır.
Forum, toplu tartışmaların başlı başına bir çeşidi sayılmamakla birlikte, dinleyicilerin konu üzerinde daha aktif ve farklı bakış açılarıyla düşünmelerini sağlar. Foruma davet edilen uzmanların görüşlerine de müracaat edilerek ortaya çıkabilecek yanlış anlayışların önüne geçilir.

Forumun özellikleri:

Esasen forumda amaç belli kararlara varmak değil, konuyu değişik anlayışlarla, farklı boyutlarıyla ortaya koymaktır.
Forumda söz alan dinleyiciler, konuyla ilgisi olmayan özel sorunlarına değinmemelidir.

Sorular kısa, açık ve net olmalı, tartışma saygı kuralları içerisinde, kırıcılıktan uzak, samimi bir hava içerisinde yapılmalı, tartışmadan beklenen amaca yardımcı olunmalıdır.

3. Mülakat (Görüşme)

Kendi uzmanlık alanlarında tanınmış kişilerle yaşamları, çalışmaları, yapıtları ya da herhangi bir konuda sorulu cevaplı olarak karşılıklı konuşmaların yazıya geçirilmesiyle oluşturulan yazı türüdür. Bir konuşma türüdür anca bir tartışma türü değildir. Mülakatın yapılacağı kişi belirlendikten sonra, araştırma ve hazırlık yapılır, sorular belirlenir.

• Alanında tanınmış kişilerle yapılır. Öğretici özellikler taşır.
• Söyleşmeye bağlı anlatım biçimi çevresinde oluşan bir türdür.
• Mülakatlarda konuşmalar, cevaplar olduğu gibi yazıya geçirilir. Yazar kendi yorumunu mülakata katmaz
• Görüşülen kişinin adı, ne iş yaptığı, kendisiyle niçin konuşulduğu, buluşma yeri; sorular ve cevaplar belirtilmelidir.
• Kurallarını büyük ölçüde kendisiyle konuşulan kişinin mizacı ve kültürü belir­ler.
• Mülakat yazarı mülakat yapacağı kişiyle ilgili bir hazırlık yapar, onun hayatı ve eserleri hakkında bilgi sahibi olur.
• Mülakat yazarı sorularını tarafsız bir bakış açısıyla önceden hazırlar.
• Mülakatta açık ve yalın bir dil kullanılır.
• Türk edebiyatında Ruşen Eşref’in “Diyorlar ki” adlı eseri mülakat türünün ilk örneğidir.

1. Konu ve Kişi Seçimi
2. Mülakat Yapılacak Kişiden Randevu Alma
3. Mülakata Hazırlık
4. Mülakat Yapma
5. Mülakatın Sonlandırılması
6. Mülakatın Yazıya Aktarılması

Siyasetçiler, bürokratlar, sivil toplum kuruluşlarının liderleri; yazarlar, sanatçılar, oyuncular, akademisyenler, iş adamları, sporcular; belli bir alan da sahip oldukları bilgi ve deneyim nedeniyle uzman kabul edilen kişiler; büyük bir suça karışanlar ya da karıştıkları iddia edilenler; kamuoyunun gündeminde olan kişilerle ilgili önemli bilgilere sahip olan kişiler; önemli bir olaya tanık olanlar; başına ilginç bir olay gelenler; sıra dışı insanlar vb.

• Diyorlar ki – Ruşen Eşref Ünaydın
• Ha Bu Diyar – Fikret Otyam
• Liderler Diyor ki – Abdi İpekçi
• Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar – Mustafa Baydar

4. Söylev (Nutuk)

Bir topluluk önünde bilgi vermek, bir sorunu tartışmak için yapılan coşkulandırıcı, etkili ve inandırıcı konuşmalara Söylev (Nutuk, Hitabet) denir. Nutuk ve hitabet kavramları söylev ile aynı anlamda kullanmaktadır.

• İşlediği konulara göre milli, siyasi, dini, hukuki, askeri, iktisadi ve akademik nutuk olarak ayrılabilir.
• Söylevlerin giriş bölümü kısa, çarpıcı ve vurgulu olmalıdır.
• Hatipler, konuşurken jest ve mimiklerine, vurgu ve tonlamalarına, konuşmanın açık olmasına dikkat etmeli, dinleyicinin nabzını tutmalıdır.
• Söylevlerde konuşmacı, dinleyici kitlesini etkilemeyi kendi düşüncesine çekmeyi amaçlar.
• Söylevlerde dil alıcıyı hareke geçirme işlevinde kullanılır.
• Söylevler, inandırıcı, etkileyici ve coşturucu olmalıdır.
• Dünya edebiyatında bu türün ilk örnekleri Göktürk Kitabeleri’dir.
• Latin edebiyatında Çiçero, Yunan edebiyatında Demosthenes, Fransız edebiyatında Bousset söylevleriyle tanınır.
• Türk edebiyatında Mehmet Akif, Halide Edip, Ömer Naci ve Hamdullah Suphi bu türde tanınır.

• Nutuk – Mustafa Kemal Atatürk
• Dağ Yolu – Hamdullah Suphi Tanrıöver

5. Konferans

Bilim, kültür, sanat, edebiyat, teknoloji gibi doğa ve kültür ilimleriyle ilgili konularda açıklayıcı ve öğretici amaçla, dinleyici karşısında yapılan hazırlıklı konuşma türüdür.

• Konferansın en belirgin özelliği, öğretici olmasıdır. Bu bakımdan dil, göndergesel işlevde kullanılır.
• Konferanslar, hazırlıklı konuşmalardır. Yani konferans öncesinde ciddi bir çalışma gerekir.
• Konferansın girişinde konferansın konusu açıklanır.Konferanslarda konu, dinleyicinin ilgisini çekecek nitelikte olmalı, konuşma süresi dinleyiciyi sıkmayacak uzunlukta olmalıdır.
• Konu seçiminde dinleyicinin durumu, ilgi ve gereksinimleri göz önünde bulundurulmalıdır.
• Konferansın amacı, geniş bir kitleye veya uzmanlar grubuna bir konu hakkında bilgi vermektir.
• Konferansta hitap cümlesi protokol sırasına göre söylenir. Örneğin: Sayın Müdürüm, Değerli Meslektaşlarım, Sevgili Öğrenciler…
• Konuşmacı, herkesin bildiği, sıradan veya geçerliliğini yitirmiş bilgilerden uzak durmalıdır.
• İyi bir konferansçı, değişik kaynaklardan topladığı bilgilerden hangilerini kullanacağına karar verip konuyu dağıtmadan, düşünsel bir düzenle, planla sunmalıdır.
• Dil, açık ve akıcı olmalıdır.
• Anlatım, terimlerle boğulmamalıdır. Yargı ve iddialar günlük hayattan örneklerle desteklenmelidir.
• Konuşmacı sık sık konuşma metnine bakmamalıdır.
• Konuşmacı ses tonunu ayarlayabilmeli, heyecanıyla değil aklıyla hareket etmelidir.
• Ağırbaşlı bir edayla, belirli bir amaca yönelik yapılan konferanslarda duygusal, coşkusal bir tonlama bulunmaz.
• Süre, dinleyicileri sıkmayacak kadar kısa olmalıdır, yani konuşmacı, az ve öz konuşulmalıdır.
• Konferansın sonunda dinleyicilere soru sorma imkanı verilir.

Konferans planı:

Farklılıklar olabilmekle birlikte Konferansın planı ana hatlarıyla aşağıdaki sırayı izler:

1. Hitap cümlesi
2. Konferansın amacı
3. Konunun sunuluşu
4. Sonuç
5. Sorular ve cevaplar

Konferans konusu ile ilgili örnek sorular için bakınız (Soru 2 ve 4)!

Sözlü Anlatım Türlerinin Karşılaştırması:

Türk Dili ve Edebiyatı Sınavında Bu Konudan %99 soru çıkacak!

Yararlanılan kaynaklar:

Hayal ve boş vaatle sizi uyutmuyoruz, yanlış yönlendirmelerle sizi oyalamıyoruz. BU UYGULAMA BAŞARINIZI ARTIRACAK

Bunun için:

1) Uygulamamızda yer alan son yılların sınav sorularını çözün. Çünkü 2018’de ders kitapları değişti ve soru tipleri de değişmeye başladı, size son beş – on yılın sorularını çözün diyenlere aldanmayın.

2) Sınav sorularını ezberlemeden ve anlayarak çözmeye çalışın. Eskiden sadece cevapları ezberleyerek başarılı olmak mümkündü. Ancak son yıllarda AÖL soruları az ya da çok değiştiriyor. Artık cevapları ezberlemek işe yaramaz. Bilgiyi öğrenmek, soruda verilenleri anlamaya çalışmak gerekiyor. (Aynı nedenle de 2018 öncesi soruları çözmek zaman kaybından başka bir şey değildir.)

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN!
EN SON SINAV SORULARI UYGULAMAMIZA YÜKLENMİŞTİR.
Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!