M.S. 2.-15. Yüzyıl Felsefesinde Akıl İnanç İlişkisi

Orta Çağ Felsefesinde Akıl İnanç İlişkisi

M.S. 2.-15. yüzyıl felsefesinin ilk dönem filozoflarıyla başlayan inanç ve akıl arasındaki ilişkinin açıklanması çabası, bütün Orta Çağ boyunca Hristiyan ve İslam filozofları tarafından sürdürülmüş ve benzer açıklamalarla beraber farklı açıklamalar da yapılmıştır. Temel problem inanca yönelik aklın işlevi ve görevi noktasındadır. Bu dönemde baskın olan görüş, inanca dayalı bilginin kesin olduğu yönündedir. Akıl ve inanç arasındaki ilişkinin açıklanmasında inanç, dinin; akıl da felsefenin içinde ele alınmıştır. Akıl ve inanç arası ilişki, felsefe ile din arası ilişki olarak düşünülmüştür. Ayrıca bu problem, güvenilir ve doğru bilginin akılla mümkün olup olmadığı tartışmalarını doğurmuştur.

Hristiyan Felsefesinde İnanç ve Akıl ilişkisi

İnanç ve akıl arası ilişkiye yönelik Hristiyan felsefesinde ileri sürülen yargılarda değişiklikler gözlemlenir. Her ne kadar yargılarda değişiklikler olsa da Hristiyan felsefesi düşünürleri için inanç ile akıl ilişkisi daha çok inanç merkezindedir. Akıl, inancı anlamak için vardır. İnanmak, bilme ediminden önce gelir. Bu durum fizik, kimya, astronomi ve hekimlik gibi bütün bilgi alanlarını da etkilemiştir.

Patristik Dönem’in başlarında Tertullian, “Akıl almaz (saçma) olduğu için inanıyorum.” diyerek akılla inancın kıyaslamasını yapar. O, hem Yunan felsefesine hem de Hristiyanlık’ı mantıksal düzlemde açıklamaya çalışan görüşlere karşı çıkar. Aklın bir sınırı olduğunu, akılla bazı şeylerin anlaşılamayacağını dolayısıyla inandığını belirtir.

Clemens, “Anlamak için inanıyorum.” yargısıyla Tertullian’u eleştirmiştir. O, inanılan şeyin akıl tarafından onaylanması gerektiği üzerinde durur. Augustinus da akılla inancı temellendirmeye çalışmış ve inancın akıldan önce geldiğini söyleyerek “Anlamak için inanıyorum.” yargısına katılmıştır. Bu yargı, bilme sürecinde ilk koşul olarak inancı işaret etmektedir.

Skolastik Dönem’de Aristoteles’in etkisiyle inanç ile akıl arasındaki ilişkide ilk döneme göre aklın önemi artmış ve Hristiyan dininin bilgisi, sistemli olarak öğretilmeye çalışılmıştır. Bu açıdan akıl, inancın temellendirilmesi ve sistemli olarak öğretilmesi için kullanılmıştır. Ayrıca Skolastik Dönem’in sonlarına doğru akıl ve inancın ayrı alanlar olduğu görüşlerine de rastlanılır. Bu dönemin öne çıkan filozofları Anselmus, Aquinolu Thomas ve Ockhamlı William’dır.

Skolastik Dönem’in başlarında Anselmus da “Anlamak için inanıyorum.” yargısına katılır ve inancı akıl ile temellendirmeye çalışır. O, akılla inanmayı kanıtlamaya değil inanmanın getirdiği bilgiyi akılla açıklamaya çalışmaktadır.

Aquinolu Thomas, “Anlamak için inanıyorum.” yargısını “İnanayım diye biliyorum.” yargısına dönüştürür. Bununla inanç ve aklın birbirinden ayrı iki bilgi alanına ait olduğunu ama bunun aralarında bir ilişki olmadığı anlamına gelmediğini ve akılla inanç alanına ait bazı bilgilerin bilinmesinin zor olduğunu anlatmaktadır.

Ockhamlı William, inanç ile aklın birbirinden bağımsız iki ayrı alan olduğunu belirterek inancın akla, aklın da inanca müdahalesine karşı çıkmıştır. Bunun gibi düşünen filozofların tarih sahnesine çıkışları Skolastik Dönem’in sonlarında Rönesans’a doğrudur. Çünkü inancın olmadığı bir bilgi alanının varlığı, bu dönem boyunca Hristiyan dinine karşı yapılmış bir hakaret olarak görülmektedir.  (Ockhamlı William – Ockham’ın Usturası ya da Basitliğin Erdemi. “unsurlar gereğinden fazla çoğaltılmamalıdır ”. Siz de kafayı yormayı, farklı fikirleri, düşünmeyi, düşünme üzerine düşünmeyi seviyorsanız: ilginç bir yazı, tıklayın! )

Açık Lise (125) Felsefe 3 Testleri

Açık Lise Felsefe 3 Testi (Temmuz 2020)

Açık Lise Felsefe 3 Testi (Temmuz 2019)

Açık Lise Felsefe 3 Testi (Nisan 2019)

Açık Lise Felsefe 3 Testi (Aralık 2018)

Açık Lise (125) Felsefe 3 – Ünite 2 Konu Anlatımı:

MS 2-15. Yüzyıllarda Felsefe

Ortaçağ İslam Felsefesinin Temel Özellikleri ve Problemleri

M.S. 2-15. Yüzyıl Felsefesinde Akıl İnanç İlişkisi

İslam Felsefesinde İnanç ve Akıl İlişkisi

8-12 Yüzyıl Çeviri Faaliyetlerinin İslam ve Batı Felsefesine Etkisi

MS 2-15. Yüzyıllarda Felsefe Ünite Testi – Açık Lise Felsefe 3

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!